Pachymetria – badanie grubości rogówki

Rogówka to przezroczysta błona oka, która pełni funkcję optyczną, wpływając na załamanie światła i umożliwiając człowiekowi ostre widzenie. W celu ustalenia jej grubości wykonywane jest specjalistyczne badanie, czyli pachymetrię. Grubość rogówki ma istotne znaczenie dla różnych aspektów diagnostyki i leczenia chorób oczu, szczególnie jaskry, gdzie dokładny pomiar ciśnienia śródgałkowego jest kluczowy. 

Czym jest pachymetria?

Pachymetria oka to badanie pozwalające ustalić grubość rogówki. Jednym z najważniejszych aspektów ocenianych na podstawie tego pomiaru jest ciśnienie śródgałkowe, które zwane jest też ciśnieniem wewnątrzgałkowym. 

Ciśnienie panujące wewnątrz oka odgrywa kluczową rolę w zachowaniu zdrowia i wzroku. Niemożliwe jest jednak dokładne jego ustalenie bez uwzględnienia grubości rogówki. To właśnie pachymetria pozwala na korygowanie wyników pomiaru ciśnienia śródgałkowego — eliminuje potencjalne błędy wynikające z różnic grubości rogówki u różnych pacjentów. 

Jednym z największych atutów pachymetrii jest fakt, iż mowa tutaj o metodzie bezinwazyjnej, co oznacza, że nie wymaga ona żadnych penetracji oka czy innych bolesnych procedur. Pacjenci mogą mieć pewność, że badanie to będzie komfortowe i bezpieczne. 

Grubość rogówki a ciśnienie śródgałkowe

Naukowcy ustalili, że osoby mające rogówkę o większej grubości niż standardowo przyjęte wartości mogą wykazywać wyższe wyniki ciśnienia śródgałkowego. To bardzo istotne odkrycie pozwalające zrozumieć, że wyższe ciśnienie nie w każdym przypadku jest równoznaczne z problemem zdrowotnym. W rzeczywistości dla tych pacjentów może być ono naturalnym efektem ich anatomicznych cech. Z tego powodu warto uwzględnić grubość rogówki podczas interpretacji wyników ciśnienia śródgałkowego. 

Natomiast osoby z cieńszą rogówką mogą wykazywać zaniżone wyniki ciśnienia śródgałkowego. Wszystko to potwierdza konieczność uwzględnienia indywidualnych cech pacjentów przy ocenie zdrowia oka. Pachymetria to badanie pozwalające zidentyfikować wyżej wymienione odstępstwa i dostosować plan leczenia w zależności od specyficznych warunków pacjenta. 

Normy grubości rogówki

Norma grubości rogówki jest istotnym parametrem w ocenie zdrowia oczu. Pachymetr to urządzenie pozwalające dokładnie ustalić tę wartość. Okazuje się, że u osób rasy białej, prawidłowa grubość rogówki wynosi około 545 μm, z tolerancją w granicach +/- 40 μm. 

Trzeba pamiętać o tym, że wyżej wymieniona wartość dotyczy środka rogówki, a w kierunku obwodu jej grubość zwykle wzrasta. Mowa tutaj oczywiście o naturalnym zjawisko anatomicznym. Co istotne, grubość rogówki ściśle związana jest z ciśnieniem wewnątrzgałkowym, które powinno mieścić się w zakresie od 10 do 21 mm Hg. 

Trzeba przy tym pamiętać, że wyżej wymienione ciśnienie ulega zmianom w ciągu dnia, osiągając najwyższy poziom rano. Badanie grubości rogówki i jego wynik ma istotny wpływ na wartość ciśnienia wewnątrzgałkowego. Im grubsza jest ta część oka, tym rzeczywiste ciśnienie śródgałkowe wykazywane przez tonometr jest niższe. 

W wielu przypadkach niezbędnym badaniem jest pachymetria norma grubości referencyjnej rogówki wynosi właśnie 545 μm, a każda zmiana o 20 µm przekłada się na zmianę wartości ciśnienia śródgałkowego o 1mm Hg. 

Wartości te mają ogromne znaczenie w kontekście diagnozy i monitorowania pacjentów, zwłaszcza tych podatnych na problemy związane z ciśnieniem wewnątrzgałkowym.

Wskazania do badania grubości rogówki

Pomiar grubości rogówki, czyli pachymetria, to kluczowe badanie w dziedzinie okulistyki pozwalające na dokładniejszą ocenę zdrowia oczu. Nie jest to jednak rutynowe badanie, lecz ma swoje konkretne wskazania, które należy zrozumieć. Najczęściej wymienia się tutaj:

• Podejrzenie jaskry — jaskra to choroba oczu cechująca się uszkodzeniem nerwu wzrokowego, a jednym z jej ważnych czynników ryzyka jest ciśnienie wewnątrzgałkowe. Wykonując pomiar grubości rogówki przy ocenie ciśnienia śródgałkowego (IOP), możliwe jest uzyskanie dokładnych wyników, uwzględniających grubość rogówki. Podejrzenie jaskry jest jednym z najczęściej pojawiających się wskazań do wykonania tego badania, co pozwala na wczesną diagnozę i skuteczniejsze monitorowanie pacjenta. 

• Podejrzenie stożka rogówki — stożek rogówki to poważne schorzenie, w którym dochodzi do deformacji rogówki w kształt stożka, co  znacząco wpływa na pogorszenie ostrości widzenia. Pachymetria może być bardzo przydatna przy podejrzeniu tej choroby — umożliwia precyzyjny pomiar grubości rogówki w różnych jej punktach, co pozwala na precyzyjniejsze zrozumienie struktury rogówki w przypadku podejrzenia stożka. 

• Podejrzenie obrzęku rogówki — obrzęk rogówki to stan, w którym dochodzi do nagromadzenia płynu w rogówce, co może powodować zaburzenia ostrości widzenia. Przeprowadzenie pachymetrii pozwala ocenić grubość tej części oka i zrozumieć, czy obrzęk jest obecny. Dodatkowo pozwala też monitorować zmiany w czasie. 

• Przygotowanie do przeszczepu rogówki — w przypadku planowanych zabiegów chirurgicznych, np. keratoplastyki, pachymetria jest bardzo ważnym badaniem. Dzięki niemu okulista może ocenić grubość rogówki, co ma wpływ na wybór techniki chirurgicznej i prognozowanie wyników zabiegu. 

• Ocena funkcji śródbłonka rogówki — pachymetria jest też przydatna podczas oceny funkcji śródbłonka rogówki, zwłaszcza w przypadku pacjentów z chorobami wpływającymi na tę strukturę. To szczególnie istotne podczas monitorowania zdrowia rogówki i dostosowaniu strategii leczenia.