Badanie ciśnienia oka – tonometria

W medycynie istnieje bardzo dużo rozmaitych technik i metod diagnostycznych, które pomagają lekarzom w dokładnym zrozumieniu stanu zdrowia pacjentów. Jednym z najistotniejszych aspektów opieki okulistycznej jest badanie ciśnienia w oku, które zwane jest tonometrią. Pomiar ten stanowi kluczową część diagnostyki okulistycznej — pozwala na wczesne wykrycie i monitorowanie chorób oczu, np. jaskry

Na czym polega tonometria?

Tonometria to procedura okulistyczna, w czasie której mierzone jest ciśnienie wewnątrz gałki ocznej, zwane też ciśnieniem śródgałkowym. Generowane jest ono przez płyn wypełniający przestrzeń między rogówką a soczewką oka (ciałem szklistym). Badanie ciśnienia oka jest bardzo istotnym pomiarem diagnostycznym, gdyż nadmierne ciśnienie w niektórych przypadkach prowadzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego i może spowodować jaskrę — poważne schorzenie, które często prowadzi do utraty wzroku. 

Jaskra, czyli schorzenie zwane też “cichym złodziejem wzroku” jest jednym z podstawowych przyczyn utraty wzroku na całym świecie. Wczesne wykrycie i skuteczne zarządzanie tą chorobą jest kluczowe dla zachowania zdolności wzrokowej pacjenta. Tonometria pozwala specjalistom monitorować ciśnienie wewnątrzgałkowe pacjenta i dostosować leczenie w zależności od potrzeb.

Jak wygląda pomiar ciśnienia w oku?

W czasach postępu technologicznego medycyna oczu korzysta z innowacyjnych narzędzi umożliwiających dokładne i komfortowe badania pacjentów. W klinice LENS pomiar ciśnienia w oku nabiera nowego wymiaru dzięki zastosowaniu bezkontaktowego aparatu firmy Nidek. Mowa tutaj o nowoczesnej metodzie tonometrii. Pozwala ona na dokładny pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, z uwzględnieniem centralnej grubości rogówki, co stanowi kluczowy element opieki okulistycznej. 

Tonometria aplanacyjna, czyli tradycyjne mierzenie ciśnienia w oku, polega na stawianiu bezpośredniego nacisku na gałkę oczną, co często jest niewygodne dla pacjenta i może powodować dyskomfort. Jednakże w klinice LENS stosowany jest zaawansowany aparat firmy Nidek umożliwiający komfortowe i wygodne przeprowadzenie badania. Bezkontaktowy charakter tej procedury oznacza, że pacjent nie musi martwić się o zbliżenie sprzętu diagnostycznego do oka, co wpływa nie tylko na komfort, ale też na bezpieczeństwo w czasie tego pomiaru. 

Podczas tradycyjnej tonometrii kontaktowej, czyli aplanacyjnej, pacjentowi siedzącemu przed lampą szczelinową znieczula się powierzchnię oka, a film łzowy zabawia się roztworem fluoresceiny, która przez działanie kobaltowo-niebieskiego światła wykazuje fluorescencję, czyli zaczyna świecić. Badanie to nie jest komfortowe dla pacjenta i może nie być do końca precyzyjne. O wiele lepszym wyborem jest innowacyjna tonometria bezkontaktowa, podczas której aparat nie wymaga bezpośredniego kontaktu z okiem — wystarczy go skalibrować i jest gotowy do użycia. 

Jednym z kluczowych elementów tej innowacyjnej tonometrii jest możliwość automatycznej kalkulacji skompensowanego ciśnienia śródgałkowego. Pojęcie to odnosi się do ciśnienia wewnątrz gałki ocznej, które jest poprawione o wpływ grubości rogówki, która może wpłynąć na wynik tradycyjnej tonometrii. 

Wskazania do tonometrii

Tonometria to mierzenie ciśnienia w oku, czyli badanie powszechnie wykonywane w okulistyce. Pomiar ten jest często wykonywany w ramach rutynowych wizyt i ma szczególne znaczenie w wykrywaniu i monitorowaniu poważnych schorzeń oczu. Istnieje kilka wskazań do przeprowadzenia tonometrii. Warto wymienić tutaj:

• Jaskrę — chorobę będącą jedną z czołowych przyczyn utraty wzroku, która rozwija się w wielu przypadkach bezobjawowo. W przypadku tego schorzenia tonometria ma kluczowe znaczenie, gdyż zbyt duże ciśnienie w oczach jest jednym z podstawowych czynników ryzyka jaskry. Regularne badania tonometryczne pozwalają na wczesne wykrycie nadmiernego ciśnienia, pozwalając na wczesne podjęcie odpowiednich działań w celu zahamowania postępu jaskry i ochrony zdolności wzrokowej. 

• Nadciśnienie oczne i podejrzenia — podwyższone ciśnienie wewnątrz gałki ocznej może być stanem prekursorowym jaskry. Tonometria jest szczególnie przydatna w celu identyfikowania nadciśnienia ocznego, które często stanowi sygnał alarmowy przed rozwinięciem się tej choroby. Osoby, u których podejrzewa się podwyższone ciśnienie wewnątrz gałki ocznej, powinny regularnie poddawać się badaniom tonometrycznym.

• Kontrole po zabiegach gałki ocznej — po przeprowadzeniu zabiegów chirurgicznych bądź innych interwencji na gałce ocznej, bardzo istotne jest monitorowanie stanu zdrowia oka i ocena potencjalnych zmian w ciśnieniu wewnątrz oka. W takich przypadkach tonometria jest niezbędnym badaniem — pozwala śledzić reakcję oka na zabieg i upewnić się, że ciśnienie pozostaje w normie. 

• Zwyrodnienie plami żółtej — osoby cierpiące na zwyrodnienie plamki żółtej, czyli choroby prowadzącej do utraty centralnego widzenia, mogą być bardziej narażone na zmiany w ciśnieniu wewnątrz gałki ocznej. Tonometria to badanie, które w tym przypadku pozwala monitorować zdrowie oczu pacjentów z AMD i reagować na potencjalne zmiany. 

• Monitorowanie chorób układu naczyniowego — pacjenci cierpiący na choroby układu naczyniowego, np. na nadciśnienie tętnicze bądź cukrzycę mogą być podatniejsi na zmiany ciśnienia wewnątrz gałki ocznej. Regularne przeprowadzanie tonometrii pozwoli kontrolować ewentualne zmiany i skutecznie zarządzać zdrowiem oczu. 

Jakie jest prawidłowe ciśnienie w oku?

Ciśnienie wewnątrz gałki ocznej znane też ciśnieniem śródgałkowym jest bardzo istotnym parametrem w ocenie zdrowia oczu. Wartości tego ciśnienia mają charakterystyczny przedział i naturalne zmiany w ciągu doby. 

Ciśnienie w oku norma mieści się w przedziale między 10 a 21 mmHg (milimetrów słupa rtęci). Przyjęte wartości referencyjne określają, że wyniki przeważnie oscyluje w okolicach 15-16 mmHg. Cechą charakterystyczną jest tutaj zmienność wartości w ciągu doby. Okazuje się, że ciśnienie śródgałkowe przeważnie osiąga najwyższe poziomy w godzinach porannych, żeby stopniowo obniżać się w ciągu dnia. 

Prawidłowe ciśnienie w oku powinno oscylować w okolicy 15 mmHg, jeżeli jednak jest poniżej 10 mmHg, może sygnalizować hipotonię oka, czyli stan, w którym ciśnienie jest niższe od normy. Taka przypadłość może być spowodowana różnymi przyczynami, np. stanem zapalnym naczyniówki czy odwarstwieniem siatkówki. Do tego dolicza się też urazy bądź nawet zanik gałki ocznej. Niskie ciśnienie może prowadzić do zaburzeń w dostarczaniu składników odżywczych i tlenu do struktur oka, co może zagrać jego zdrowiu. 

Co jeżeli ciśnienie w oczach jest zbyt wysokie?

Wysokie ciśnienie wewnątrz gałki ocznej znane też nadciśnieniem oka stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia wzroku pacjenta. Wartości przekraczające górną granicę normy w niektórych przypadkach prowadzą do szeregu problemów zdrowotnych, z których najważniejszym jest ryzyko pojawienia się jaskry — jednego z najpoważniejszych schorzeń oczu.

Zbyt wysokie ciśnienie naczyń wewnątrz gałki ocznej może prowadzić do uszkodzenia nerwu wzrokowego i struktur oka, co z kolei przyczynia się do postępującej utraty wzroku. Oprócz związku z jaskrą, nadciśnienie oka może wynikać z różnych innych czynników. Warto wymienić tutaj choćby pseudoeksfoliacje, czyli stan, w którym komórki zewnętrznej warstwy soczewki oka odkładają się w różnych obszarach oka, w tym w siatkówce i na powierzchni soczewki. 

Wczesne wykrycie i kontrola nad nadciśnieniem oka są kluczowe dla ochrony zdrowia wzroku. Regularne badania okulistyczne, w tym właśnie tonometria, pozwolą monitorować ciśnienie wewnątrz gałki ocznej i identyfikować potencjalne odchylenia od normy. 

Jeżeli lekarz stwierdzi nadmierne ciśnienie, może zalecić odpowiednie leczenie mające na celu kontrolę ciśnienia i minimalizację ryzyka powikłań. Obejmuje ono przyjmowanie leków bądź w niektórych przypadkach procedury chirurgiczne, których celem jest przywrócenie prawidłowych norm w oku.